هنگام بحث در مورد رشد کسب و کار، اغلب با موضوع واحد کسب و کار استراتژیک در مدیریت استراتژیک مواجه می‌شویم. سازمان‌ها برای رشد اندازه کسب و کار خود و ارائه محصولات متنوع، باید استراتژی SBU را اتخاذ کنند. زمانی که کوکاکولا آرزو داشت از دیگر فضاهای بازار استفاده کند، تیم‌ها و منابع را برای مدیریت محصولات فرعی مانند Nestea، Aquabona و Fanta تخصیص داد. آنها این واحدهای تجاری استراتژیک (SBU) را برای تمرکز بی‌وقفه روی هر یک از این محصولات در دراز مدت راه اندازی کردند.
اصول اساسی در ویژگی‌های یک واحد تجاری استراتژیک و درک ساختار آن نهفته است. مدیران همچنین باید انواع مختلف واحدهای تجاری استراتژیک را برای تجزیه و تحلیل فرآیندها و تخصیص موثر منابع بشناسند. پس از درک اهمیت SBU در مدیریت استراتژیک، درباره معنای واحد کسب و کار استراتژیک، مزایا، معایب و ساختار آن بحث خواهیم کرد.
مطالعه بیشتر: شاخص‌های مدیریت استراتژیک
واحد کسب و کار استراتژیک (SBU) چیست؟
واحد کسب و کار استراتژیک (SBU) چیست؟
واحد کسب و کار استراتژیک (همچنین به عنوان SBU شناخته می‌شود) یک اصطلاح تجاری است که برای ارائه یک نهاد یا واحد مدیریت مستقل از یک شرکت بزرگ استفاده می‌شود. واحدهای تجاری استراتژیک اغلب چشم اندازها، مأموریت ها، اهداف و مسیر منحصر به خود را دارند. علاوه بر این، برنامه ریزی آنها جدا از سایر مشاغل انجام می‌شود و اهداف آنها با شرکت مادر متفاوت است و برای عملکرد بلند مدت کسب و کار اساسی است.
به عبارت دیگر، یک واحد کسب و کار استراتژیک مجموعه‌ای از یک شرکت بزرگ است که مسئولیت به اشتراک گذاشتن برنامه ریزی را بر عهده دارد. آنها می‌توانند بخش‌های تجاری، خطوط تولید بخش، یا یک محصول/خدمت خاص باشند. مهم نیست که SBUها چه هستند، همه آنها گروه خاصی از مشتریان یا یک حوزه را هدف قرار می‌دهند. واحد تجاری استراتژیک باید در مورد وضعیت فرآیند کاری و عملکرد خود مستقیماً به دفتر مرکزی سازمان مادر گزارش دهد. معمولا، واحد تجاری استراتژیک به یک بازار یا صنعت خاص نگاه می‌کند.
SBUها لزوماً فقط به این دلیل که بخشی از شرکت مادر هستند، مشاغل کوچک در نظر گرفته نمی‌شوند. از طرف دیگر، SBUها بزرگ هستند و عملکردهای پشتیبانی خاص خود را دارند. همچنین به وضوح می‌توانند مدیریت منابع انسانی (HRM)، آموزش و توسعه و کارهای بازاریابی را کنترل کنند. داشتن واحد کسب و کار استراتژیک بسیار مهم است. چرا که مزایای زیادی برای کسب و کارها فراهم می‌کند. به ویژه زمانی که شرکت‌های اصلی دارای ساختارهای متعدد محصول هستند. این گونه شرکت‌ها باید ساختار SBU را شناسایی و در نهایت راه اندازی کنند. داشتن یک یا چند SBU، یک کسب و کار را وادار می‌کند که به سرعت به تغییرات در بازارهای محصول واکنش نشان دهد.
یکی از نمونه‌های معمول ساختار SBU، مارک معروفی مانند ال جی است. آنها لیست بلندبالایی از محصولات مصرفی مانند یخچال، تلویزیون، تهویه هوا و غیره را ارائه می‌دهند. هر یک از آنها توسط بخش‌های مختلف کسب و کار استراتژیک ساخته شده است. شرکت ال جی مسئول تولید و ارائه محصولات است. اما باید تصمیمات، سرمایه گذاری‌ها و بودجه را در نظر بگیرند. به این ترتیب، کسب و کار اصلی ال جی می‌تواند زمان و توجه بیشتری را صرف ردیابی هزینه ها، درآمد و سود کند.
ساختار یک واحد تجاری استراتژیک
ساختار شرکتی که SBUها را راه اندازی می‌کند از واحدهای عملیاتی تشکیل شده است. این واحدها به عنوان مشاغل مستقل کار می‌کنند. در ساختار SBUs، بالاترین مقامات شرکت تمایل دارند که مسئولیت‌های شرکت را از نظر عملیات منظم و استراتژی واحد تجاری به صاحبان بخش واگذار کنند. به زبان ساده، سرپرست اصلی مسئولیت توسعه و اجرای استراتژی جامع و مدیریت SBU را از طریق کنترل‌های استراتژیک و مالی (همچنین به عنوان چک‌های مالی شناخته می‌شود) بر عهده دارد.
برای مطالعه بیشتر: کنترل پروژه چیست؟
این بدان معناست که مدیران ارشد حق دارند برای هر واحد تصمیم بگیرند. چرا که ساختار SBU بخش‌های مرتبط کسب و کار و واحد تجاری استراتژیک را به هم متصل می‌کند. علاوه بر این، مدیران ارشد باید قوانین را رعایت کنند و توسط مدیر اجرایی نظارت شوند.
سه مورد از سطوح یک واحد کسب و کار استراتژیک عبارتند از:
- دفتر مرکزی شرکت در صدر قرار دارد.
- واحدهای تجاری استراتژیک در وسط قرار دارند.
- بخش‌هایی که بر اساس شباهت در هر واحد تجاری استراتژیک جمع‌آوری می‌شوند در پایین باقی می‌مانند.
شما باید در نظر داشته باشید که هر SBU یک تجارت مستقل در نظر گرفته می‌شود که به دیدگاه استراتژیک می‌رسد. این بدین معناست که گروه‌های SBU مستقل از یکدیگر و بخش‌های SBU به هم متصل هستند.
در سیستم SBU، واحد کسب و کار استراتژیک به عنوان یک مرکز سود در نظر گرفته می‌شود که توسط سرپرستان شرکت هدایت می‌شود. سرپرستان به جای کنترل عملیاتی بر برنامه ریزی استراتژیک تمرکز می‌کنند. اگر کنترل و تعامل کم یا بدون تعامل بین واحدهای تجاری استراتژیک و شرکت اصلی وجود داشته باشد، بخش‌های جداگانه SBU می‌توانند به سرعت به محیط‌های تجاری در حال تغییر پاسخ دهند.
مطالعه بیشتر: مهمترین شاخص‌های استراتژیک
ویژگی‌های یک واحد تجاری استراتژیک
به طور کلی، یک واحد کسب و کار استراتژیک دارای ویژگی‌های زیر است:
- SBU یک تجارت جداگانه یا گروهی از مشاغل مشابه است که مسئولیت برنامه ریزی مستقل را بر عهده دارند.
- واحدهای تجاری استراتژیک دارای مجموعه‌ای از شرکت‌های رقیب مانند بقیه نیستند.
- مدیر یک واحد تجاری استراتژیک مسئول سودآوری، عملکرد و برنامه ریزی استراتژیک واحد خاص خواهد بود.
- SBUها در بازارهای مختلف کار می‌کنند و گروه‌های مختلفی از مشتریان را هدف قرار می‌دهند.
- SBUها تخصص‌های مختلفی در تولید یا مدیریت دارند که در کسب و کار مادر وجود ندارد.
برای مطالعه بیشتر: داشبورد مدیریتی
مزایا و معایب واحدهای تجاری استراتژیک
اگرچه واحد کسب و کار استراتژیک برای هر کسب و کاری مهم است، اما هنوز هم دارای اشکالاتی است. قبل از تصمیم گیری در مورد راه اندازی یک واحد تجاری استراتژیک، بهتر است مزایا و معایب آن را مرور کنیم:
مزایای واحدهای تجاری استراتژیک
- واحدهای کسب و کار استراتژیک فرآیند مدیریت استراتژیک را ساده می‌کنند.
- واحدهای تجاری استراتژیک به ارتباط بین بخش‌های مختلف شرکت کمک می‌کنند.
- واحدهای تجاری استراتژیک فرآیند حسابداری سازمان‌های با حجم بالا را آسان‌تر می‌کند.
- راه اندازی واحدهای تجاری استراتژیک در هنگام نظارت و بررسی ساده و آسان است.
معایب واحدهای تجاری استراتژیک
- برقراری ارتباط با مدیریت بالا سخت است.
- واحدهای کسب و کار استراتژیک می‌تواند منجر به تنش داخلی شوند که مستقیماً با دسترسی به منابع مالی ایجاد می‌شود.
چگونه یک واحد تجاری استراتژیک راه اندازی کنیم؟
راه اندازی یک واحد کسب و کار استراتژیک (SBU) سودمند است. زیرا سازمان‌هایی که SBU ایجاد می‌کند می‌تواند محصولات، بازارها یا فناوری‌های جدید را توسعه داده و موفقیت کسب کند، و هم چنین می‌تواند از معایب کار در مشاغل بزرگ جلوگیری کنند. واحدهای تجاری استراتژیک دارای تیم مدیریتی، نام تجاری، شهرت، اهداف و مکان‌های فیزیکی خود خواهند بود. به این ترتیب، آن شرکت‌ها می‌توانند در یک سازمان کوچک کارآمدتر کار کنند و محدود به دسترسی منابع نیستند. همچنین، آنها می‌توانند به لطف مزایای یک شرکت بزرگتر رشد و فروش بیشتری کسب کنند.
